Serial Killers: Τα Μνημόνια ως μηχανική θανάτου ,ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΣΚΟΠΛΑΚΗ*

Serial Killers: Τα Μνημόνια ως μηχανική θανάτου

06-04-2012 16:24:10

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΣΚΟΠΛΑΚΗ*

«Cum ira et studio» γράφεται καθημερινά η ιστορία, όχι η εξωεμπειρική και αφηρημένη της σχηματοποίησης, αλλά η δική μας. Η ιστορία μιας ολόκληρης κοινωνίας, η οποία στενάζει κάτω απʼ το βάρος του οικονομικού εξανδραποδισμού ασφυκτιώντας στη λοιμική της εκτροπής που εξαπλώνει η διεφθαρμένη κοινοπραξία των Μνημονίων.

Τις περισσότερες φορές οι εκφάνσεις αυτής της ιστορίας είναι τραγικές. Η αυτοκτονία του 77χρονου φαρμακοποιού την Τετάρτη αποκαλύπτει, με αβάσταχτο ανθρώπινο κόστος, την αθλιότητα του μνημονιακού κουρελουργήματος, που σαν βρόχος καλύπτει τη χώρα, ζητώντας να επιβληθεί από αχόρταγες νομενκλατούρες, ιδιοτελείς αυθεντίες, κοστουμαρισμένους δήμιους, ως διαρκής και αδιαπραγμάτευτος στόχος του έθνους.

Ενώ η κοινωνία μάθαινε συγκλονισμένη τους λόγους της αυτοκτονίας, οι πολιτικοί εκπρόσωποι των Μνημονίων και οι εκ παραθύρου διαφημιστές της ένδειας και της υποτέλειας κατευθύνονταν στη γνώριμη έξοδο κινδύνου, επιδιδόμενοι εκ νέου σε ένα crescendo χαμέρπειας, μικροπρεπούς βλακείας και αναισχυντίας. Όταν τη μια μέρα αυτοκτονεί μια συνταξιούχος στην Ιταλία και την επόμενη ένας συνταξιούχος στην Ελλάδα, δεν περιμένουμε να αντιληφθούμε από τα διάτρητα επιχειρήματα των αδίστακτων ηγετίσκων ούτε από τα νηπιώδη σοφίσματα διοσκούρων της δόλιας καθεστωτικής προπαγάνδας ποια είναι τα πραγματικά αίτια.

Σύμφωνα με τον κορυφαίο Γάλλο κοινωνιολόγο, Vincent de Gaulejac, η εξαθλίωση και η ταξική υποβάθμιση είναι πρωτίστως και πάντα φαινόμενα κοινωνικά, επομένως «τα συμπτώματα που επιφέρει αυτή η κατάσταση δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ψυχολογικά παρά μόνο εάν η ψυχολογία ενσωματώσει, στην κατανόηση των ψυχικών διεργασιών που επιχειρεί, την ύπαρξη εσωτερικευμένων κοινωνικών επιπτώσεων». Σχετικά με την ανάγκη να κατανοηθούν οι σχέσεις ανάμεσα στις κοινωνικές επιπτώσεις και τις ψυχικές διεργασίες, ο Μπαλζάκ έγραφε, ήδη από το 1837, στο μυθιστόρημα «César Birotteau»: «Η αυτοκτονία είναι σε αυτή την περίπτωση ένα μέσο να αποφύγει κανείς χίλιους θανάτους, φαντάζει λογικό το να μην αποδεχτεί παρά μόνον έναν».

Εδώ και δυο χρόνια ζούμε χίλιους καθημερινούς θανάτους, συμβολικούς και πραγματικούς. Οι εργαζόμενοι που μεταβάλλονται σε οικονομικούς παρίες, οι συνταξιούχοι που καταλήγουν κοινωνικά έκθετοι, οι μετανάστες που καταδιώκονται ως εξιλαστήρια θύματα, οι άνεργοι που πιέζονται ή ζητιανεύουν αβοήθητοι υποχρεώνονται να αντιμετωπίζουν τέτοιους θανάτους. Η ταπεινωμένη αντίληψη του εαυτού, το τραύμα της ανεπανόρθωτης περιθωριοποίησης, η καταβύθιση σε μια ολοένα πιο ριζική απομόνωση προκαλούν τη σκέψη και οπλίζουν για την πράξη της αυτοκτονίας.

Όσο δεν δημιουργούμε αντίβαρα στον παραλογισμό της νεοφιλελεύθερης ακρότητας, θα συνθλίβονται ανθρώπινες ζωές στην ακρότητα του παραλογισμού της. Όσο δεν αρθρώνεται η αντίθεση στα Μνημόνια σθεναρά, συνειδητά, πολιτικά, ως δημοκρατική ανάγκη και παλλαϊκή απαίτηση, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα ρίχνονται, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, βορά στους χίλιους θανάτους, με τους οποίους η συστημική καπατσοσύνη και υποκρισία δηλητηριάζουν το παρόν μας και ρημάζουν το μέλλον μας.

Δεν ξέρω, αν ο -κατά Βάσω Παπανδρέου- «εγκληματίας» και οι όμοιοί του έχουν διαβάσει τον τόμο «Η ψυχοπαθολογία του φόβου, της πείνας και του άγχους», που εξέδωσαν ο Φ. Σκούρας, ο Α. Χατζηδήμος και οι συνεργάτες τους μετά την Κατοχή. Οι διαπρεπείς επιστήμονες αναφέρουν ότι οι κατακτητές και οι εγχώριοι σύμμαχοί τους μεθόδευσαν την αντικατάσταση κάθε αισθήματος ασφάλειας με μια οδυνηρή, αγχώδη αναμονή του αγνώστου, με την αδιάλειπτη απειλή μιας αναπόφευκτης καταστροφής. Διερωτώμαι, λοιπόν, μήπως ο 77χρονος αυτόχειρας, έχοντας βιώσει στα παιδικά του χρόνια αυτή τη μέγκενη, αισθάνθηκε εξουθενωμένος, αναμετρώμενος σε νέες συνθήκες μαζί της, σε μεγαλύτερη ηλικία.

Ο Τυνήσιος έμπορος λαχανικών πέρσι, η Ιταλίδα συνταξιούχος πριν από λίγες μέρες, ο Έλληνας συνταξιούχος προχθές δεν άντεξαν άλλο τους χίλιους θανάτους που επιβάλλουν οι διαφορετικοί ζυγοί της ίδιας κοινωνικής καταπίεσης. Σε πείσμα κάθε ανιστόρητου καλαμαρά, κάθε πεφυσιωμένου εξουσιομανούς, κάθε φιλοκερδούς ολιγαρχικού, η «Άνοιξη της Τυνησίας», αλλά και η «Άνοιξη της Ελλάδας» και η «Άνοιξη της Ευρώπης», που επίκεινται, είναι η ολοζώντανη απόδειξη για την αντοχή και επικράτηση της ανθρώπινης αξίας.
*Ο Νίκος Σκοπλάκης είναι ιστορικός

Η ΑΥΓΗ, 6/4/2012