Ο Μετασχηματισμός της δανειοδότησης

Ο Μετασχηματισμός της δανειοδότησης `

ειδήσεις|Bretton Woods Project|14 October 2010|update 72|url
print|email |bookmark

http://www.brettonwoodsproject.org/art-567064


Ενώ το ΔΝΤ έδωσε το πράσινο φως για να ανοίξουν νέα παράθυρα δανεισμού σε περίοδο κρίσης, η κριτική που ασκείται υποστηρίζει ότι πρέπει να επικεντρωθεί σε άλλους τρόπους πρόληψης κρίσεων.

Το Νοέμβριο του 2009, το G20 ζήτησε από το ΔΝΤ να αναθεωρήσει την εργαλειοθήκη των μηχανισμών του δανεισμού σε περίοδο κρίσης. Τον Αύγουστο το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ αποδέχθηκε τελικά την πρόταση για τη δημιουργία μιας Προληπτικής Παροχής Πίστωσης (Π.Π.Π)(Precautionary Credit Line). Η νέα Π.Π.Π. τοποθετείται ενδιάμεσα στην Ευέλικτη Παροχή Πίστωσης (Ε.Π.Π) (Flexible Credit Line) του ΔΝΤ, μια παροχή απελευθερωμένη από όρους δανεισμού, που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης (βλ. Update 65), και το κανονικό παράθυρο του δανεισμού του Ταμείου για τις χώρες μεσαίου εισοδήματος (τα δάνεια τύπου stand-by).

Ενώ η Ε.Π.Π επέτρεπε στις δικαιούχες χώρες να έχουν πρόσβαση στους πόρους του Ταμείου χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις για οικονομική μεταρρύθμιση, ήταν διαθέσιμη μόνο στα μέλη που το Ταμείο ήδη υπολογίζει ότι είχαν καλές πολιτικές που δεν χρειάζονται σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Η Π.Π.Π αντίθετα, θα είναι στη διάθεση των χωρών «με καλές πολιτικές, που μπορεί να μην πληρούν ακόμη τα υψηλά πρότυπα της Ε.Π.Π αλλά δεν απαιτεί προσαρμογή της πολιτικής στην ίδια μεγάλη κλίμακα που συνήθως συνδέεται με το παραδοσιακό σύστημα του ΔΝΤ».

Οι οφειλέτες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μεγάλα ποσά χρημάτων μέσω της Π.Π.Π, έως και 1000 τοις εκατό της ποσόστωσής τους κατά την διάρκεια δύο ετών, αλλά θα πρέπει να τηρήσουν τους όρους του ΔΝΤ. Οι όροι αυτοί δεν θα είναι τόσο εκτεταμένοι όσο εκείνοι για ένα δάνειο τύπου stand-by, αλλά θα επικεντρωθούν στους τομείς της πολιτικής στους οποίους η χώρα κρίνεται από το ΔΝΤ να είναι αδύναμη. Το Π.Π.Π έχει σχεδιαστεί σαν μια προληπτική ρύθμιση για να βοηθήσει στην πρόληψη της απόσυρσης κεφαλαίου από τις χώρες από τις αγορές, και όχι σαν ένα δάνειο, όταν μια χώρα έχει επείγουσα ανάγκη για μετρητά. Αυτό το είδος του δανεισμού απέτυχε να προσελκύσει το ενδιαφέρον από οποιοδήποτε δανειολήπτη πριν από την έλευση της Ε.Π.Π (βλέπε Update 54).

Παράλληλα, το συμβούλιο επίσης τροποποίησε το Ε.Π.Π, διπλασιάζοντας την πιθανή διάρκεια της πρόσβασης στα δύο έτη, και την άρση του περιορισμού της πρόσβασης του 1000 τοις εκατό της ποσόστωσης. Ο Simon Johnson, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, εξευτέλισε τους νέους αυτούς μηχανισμούς, λέγοντας ότι για τις ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση δημοσιονομικού χρέους (βλ. σελ. 6) απλά θα επιδεινώσει την πιθανότητα της αδυναμίας πληρωμών, ενώ θα σώζει της ιδιωτικές τράπεζες που δάνεισαν χρήματα σε αυτές τις χώρες. Υποστηρίζει ότι «η χώρες που έχουν αδυναμία στις πληρωμές πρέπει αντί αυτού να αναδιαρθρώσουν το χρέους τους»

Παγκόσμια Δίχτυα (Αν) Ασφαλείας
Το Π.Π.Π είναι μόνο το πρώτο σκέλος της μεταρρύθμισης, μιας και το ΔΝΤ έχει αρχίσει να συνεργάζεται με την προεδρία του G20, την Κορέα για να δημιουργήσει συναίνεση για ένα νέο παγκόσμιο δίκτυο ασφαλείας για την πρόληψη χρηματοπιστωτικών κρίσεων στην περίπτωση που υπάρξει μια άλλη παγκόσμια οικονομική ύφεση. Οι προτάσεις αυτές είναι το τελευταίο κομμάτι της αναθεώρησης της εντολής του ΔΝΤ (βλ. Update 70) και αναμένεται να συμφωνηθεί τελικά στη σύνοδο κορυφής του G20 στην Κορέα το Νοέμβριο. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων του G20 για τα δίκτυα παγκόσμιας οικονομικής ασφάλειας, υπό την κοινή προεδρία του Ηνωμένου Βασιλείου και της Κορέας, έχει ασχοληθεί με τις προτάσεις, οι οποίες αναμένονται να είναι η συνέχεια των ιδεών του διακρατικού προγράμματος αντιστάθμισης κινδύνου (multi-country swap lines) και της οικονομικής στήριξης του ΔΝΤ για τα περιφερειακά νομισματικά ταμεία (βλέπε Update 71, 70).

Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη, ο Γιλμάζ Ακιούζ είχε ουσιώδη αντίρρηση: «Μετά από σχεδόν κάθε μεγάλη οικονομική κρίση το ΔΝΤ αναζητεί ένα νέο ρόλο. Αυτό σχεδόν πάντα ερμηνεύεται σαν μορφή επέκτασης της ικανότητας δανειοδότησης σε περιόδους κρίσης. Όμως, η κύρια δουλειά του ΔΝΤ, είναι η πρόληψη της αστάθειας και των κρίσεων, όχι η χρηματοδότηση σε περιόδους κρίσης. Δεν έχει μέχρι στιγμής διαγνώσει, και όχι μόνο αποτύχει να αποτρέψει, κάθε μεγάλη κρίση από την ίδρυσή του».

Ο Ακιούζ συνέχισε να υποστηρίζει ότι στις περιπτώσεις εκείνες όπου οι κρίσεις συμβαίνουν «θα ήταν καλύτερα να ανταποκριθεί σε αυτές με το συνδυασμό ενός μηχανισμού υποχρεωτικού ξεκαθαρίσματος του χρέους συμπεριλαμβανομένων των προσωρινών παύσεων του χρέους και συναλλαγματικών ελέγχων, μαζί με τη δανειοδότηση έκτακτης ανάγκης, παρά να συνεχίζει την οικονομική στήριξη στους διεθνείς πιστωτές και τους επενδυτές με τις συνεπακόλουθες επιπτώσεις για την κατανομή τις επιβάρυνσης, του ηθικού κινδύνου και της χρηματοοικονομικής σταθερότητας».