Το άνοιγμα του ασφαλιστικού βρίσκεται σήμερα στις άμεσες πολιτικές προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης. Απ' όλες τις πλευρές η επίθεση σε βασικά ασφαλιστικά δικαιώματα (όσα απέμειναν) προετοιμάζεται μεθοδικά και συγκροτημένα. Τώρα που η συγκυρία για κάτι τέτοιο θεωρείται ευνοϊκή. Η κυβέρνηση βρίσκεται στην αρχή μιας νέας τετραετίας , ύστερα από μια εκλογική νίκη (έστω και με μια οριακή αυτοδυναμία) και ο χρόνος θεωρείται πολιτικά κατάλληλος για να ξεδιπλωθεί η επίθεση σ' ένα κορυφαίο κοινωνικό μέτωπο , όπως είναι το ασφαλιστικό. Η Ν.Δ απέφυγε την πρώτη τετραετία , έχοντας βγάλει τα συμπεράσματά της από τη τύχη των μέτρων Γιαννίτση και της κυβέρνησης Σημίτη ύστερα απ' αυτά και το νόμο Ρέππα.
Το ασφαλιστικό είναι κορυφαία πλευρά του κοινωνικού ζητήματος , αποτελεί τη μητέρα των μαχών τόσο από την πλευρά του κεφαλαίου όσο και από την πλευρά του κόσμου της εργασίας. Για να περάσουν νέα αντιασφαλιστικά μέτρα χρειάζονται προσεκτικές κινήσεις. Υπάρχει ακόμα η παρελκυστική τακτική του κοινωνικού διαλόγου και μια σχεδιαζόμενη διαδικασία εξπρές με την οποία θα φέρουν προ τετελεσμένων γεγονότων ένα μεγάλο κομμάτι εργαζομένων. Πιστεύουν ότι έτσι δεν θα γίνει εύκολα αντιληπτό τι ακριβώς και σε ποια κατεύθυνση άλλαξε. Από την άλλη η παγίδα του ''κοινωνικού διαλόγου'' στοχεύει στην απονέκρωση των όποιων κινηματικών διαδικασιών αντίστασης , ώστε η καρατόμηση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων να γίνει ομαλά… Δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι ο ''κοινωνικός διάλογος'' είναι μια παρωδία , μια κακόγουστη φάρσα , προαποφασισμένων ήδη πολιτικών επιλογών για το ποιες αλλαγές και σε ποια κατεύθυνση θα γίνουν. Αυτές οι αλλαγές έχουν προταθεί ήδη από καιρό. Η έκθεση του Ο.Ο.Σ.Α για την ελληνική οικονομία τον περασμένο Ιούνιο, η επιτροπή σοφών του κ. Αναλυτή με τις δημόσιες παρεμβάσεις της και οι δηλώσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας διαμορφώνουν ένα πολιτικό κλίμα για εξαιρετικά αρνητικές αλλαγές. Περικοπή των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων , μέτρο που θίγει ιδιαίτερα τις εργαζόμενες γυναίκες , αναθεώρηση της λίστας βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της σύνταξης από τον μέσο όρο των αποδοχών της τελευταίας πενταετίας , στο μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας , δεκαπενταετίας ή και στο σύνολο του εργασιακού βίου. Παράταση του εργασιακού βίου και μετά τη σύνταξη με κίνητρο την αύξηση των συντάξεων και τη μερική απασχόληση , την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης στα 65 ή και πάνω απ' αυτά , την ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων , γεγονός που διευκολύνει την ενοποίηση των συντάξεων προς τα κάτω φυσικά. Επαναφορά του νόμου Σιούφα που ανεβάζει τη συνταξιοδότηση με 35ετία από τα 58 στα 60 χρόνια. Εδώ βέβαια χρειάζεται ν΄ αναφερθούμε και στην πρόταση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας για παραμετρικές μεταρρυθμίσεις του
Πρέπει να σημειωθεί ότι πολλές απ' αυτές τις κατευθύνσεις έχουν νομοθετηθεί ήδη όπως π.χ η ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων με το νόμο 3029/02 του ΠΑΣΟΚ. Το γεγονός αποδεικνύει την ταυτότητα της πολιτικής των δύο κομμάτων για το ασφαλιστικό ανάμεσα στα δύο κόμματα , ότι η πολιτική του ενός είναι συνέχεια της πολιτικής του άλλου όχι σε επιμέρους πλευρές αλλά σε ουσιώδεις και στρατηγικής σημασίας πλευρές του όλου προβλήματος.
Από τις αρχές της δεκαετίας του '90 με την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού στο πολιτικό επίπεδο στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη , το ασφαλιστικό μαζί με άλλα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα των εργαζομένων μπαίνουν στο στόχαστρο. Αλλά και πριν ακόμα , ήδη από το 1986 το Διεθνές Γραφείο Εργασίας διακηρύττει με κυνισμό ότι : '' οι συντάξεις δεν μπορεί να είναι το κατ' εξοχή βιοποριστικό μέσο για τους απόμαχους της δουλειάς αλλά ένα συμπληρωματικό εισόδημα. ''Στο θεσμικό επίπεδο αλλαγές αυτές δρομολογούνται με την ψήφιση της συνθήκης του Μαάστριχτ και την έναρξη της πορείας προς την Ο.Ν.Ε. Στα πλαίσια αυτά οι κοινωνικές δαπάνες και ειδικότερα αυτές για τα ασφαλιστικά συστήματα θεωρούνται περιττές και επιζήμιες. Η μονεταριστική λογική της διαχείρισης των ελλειμμάτων , της βελτίωσης των οικονομικών δεικτών άνοιξαν το δρόμο για την αύξηση της φτώχειας , της ανεργίας , για την ανακατανομή του κοινωνικού πλούτου προς όφελος του κεφαλαίου. Η ίδια πολιτική κατεύθυνση επιβεβαιώνεται και στις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση , τόσο με το σχέδιο του Ευρωσυντάγματος όσο και με τη Σύνοδο της Λισσαβόνας. Η στρατηγική αυτών των επιλογών είναι η μείωση του κόστους της εργασίας προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να γίνει ανταγωνιστική και ισχυρότερη απέναντι στις άλλες δύο ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες του πλανήτη , τις Η.Π.Α και την Ιαπωνία. Επομένως οι δαπάνες για την κοινωνική ασφάλιση , μαζί με άλλες που αφορούν την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης (υγεία , παιδεία) δεν μπορούν να βρίσκονται στα ίδια επίπεδα που βρίσκονταν σε άλλες εποχές. (κεϋνσιανισμός , κράτος πρόνοιας).
Η κατεύθυνση βέβαια της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού δεν αφορά μόνο τον τρόπο χρηματοδότησής του. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές μέσα από σταδιακές αλλαγές επιχειρούν μια γενικότερη αλλαγή του ρόλου και της φυσιογνωμίας του υπάρχοντος ασφαλιστικού συστήματος. Πολύς λόγος γίνεται σήμερα για τον περίφημο ανταποδοτικό χαρακτήρα του. Τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων θα επενδύονται στα χρηματιστήρια ή θα γίνονται ομόλογα και ανάλογα με τις επιδόσεις της κεφαλαιαγοράς θα εξαρτάται το ύψος ενός μέρους της σύνταξης. Γενικά έχει γίνει λόγος για τη διαμόρφωση ενός ασφαλιστικού συστήματος το οποίο θα στηρίζεται σε τρεις πυλώνες.: μια βασική εθνική σύνταξη , μικρή που θα έχει το χαρακτήρα ενός επιδόματος κρατικής φιλανθρωπίας. , την επικουρική που θα προέρχεται από τις επενδύσεις των αποθεματικών των ταμείων σε καφαλοποιητικές δραστηριότητες και την ιδιωτική ασφάλιση που θα συμπληρώνει τις δύο προηγούμενες μορφές σύνταξης , εφόσον υπάρχει η δυνατότητα του ασφαλισμένου για κάτι τέτοιο. Στόχος είναι να περάσουμε σε μια νέα μορφή κοινωνικής ασφάλισης που θα έχει ανταποδοτικό και όχι αναδιανεμητικό χαρακτήρα. Αντί δηλ να έχουμε μια σχετική αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου υπέρ των εργαζομένων θα έχουμε ένα σύστημα που θ' αποτελεί πηγή κέρδους μέσω των επενδύσεων σε διάφορες πλευρές της κεφαλαιαγοράς.( χρηματιστήρια ομόλογα). Ένα τέτοιο σύστημα δεν μπορεί να εγγυάται σταθερές αποδοχές και φυσικά πολύ πιο άνισες απ' αυτές του σημερινού συστήματος. Το παράδειγμα της ιδιωτικής ασφαλιστικής εταιρείας στις Η.Π.Α Enron που με το κλείσιμο της άφησε κοινωνικά ξεκρέμαστους εκατομμύρια ασφαλισμένους σ' αυτήν είναι πολύ ενδεικτικό τι είδους κοινωνική ασφάλιση εγγυούνται οι ανταποδοτικές λογικές και μάλιστα στην πλήρως ιδιωτικοποιημένη μορφή τους.
Τα ελλείμματα των ταμείων χρησιμοποιούνται ως μορφή ιδεολογικής τρομοκρατίας , προκειμένου να επιβληθούν οι πιο αντικοινωνικές λύσεις στους ασφαλισμένους. Τα ελλείμματα βέβαια δεν προέκυψαν από το πουθενά. Είναι κάτι που προέκυψε από τη συστηματική καταλήστευση των αποθεματικών από το κράτος και την εργοδοσία. Για περισσότερο από πενήντα χρόνια μεγάλο μέρος των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων χρησιμοποιήθηκε για παντός είδους επενδύσεις σε κρατικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες είτε άτοκα είτε με επιτόκια χαμηλότερα από τον πληθωρισμό με αποτέλεσμα την ουσιαστική βλάβη των ταμείων. δρχ. χρήματα ασφαλισμένων για να στηρίξουν το χρηματιστήριο. Στον ίδιο δρόμο κινήθηκε και η γαλάζια διοίκηση του ΤΕΑΔΥ και των άλλων ταμείων που κατάφεραν να καταληστεύσουν τα αποθεματικά με το κόλπο των δομημένων ομόλογων. Από την άλλη το κράτος και η εργοδοσία έχουν χρέος δις ευρώ στα ταμεία , αφού η περίφημη τριμερής χρηματοδότηση στην πράξη ήταν μονομερής χρηματοδότηση από την πλευρά των εργαζομένων. Σήμερα αυτοί που δημιούργησαν τα τεράστια χρέη στα ταμεία πρωταγωνιστούν στην επιχείρηση μεταρρύθμισης του συστήματος. Προσπαθούν να επιβάλλουν τις πιο αντικοινωνικές λύσεις , προκειμένου να μείνουν στο απυρόβλητο οι ευθύνες τους και να συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται τα χρήματα των ασφαλισμένων με ακόμη χειρότερους τρόπους. Χαρακτηριστικό της μη καταβολής των κρατικών οφειλών στο ασφαλιστικό σύστημα είναι ο τρόπος με τον οποίο υλοποιήθηκε ο τελευταίος αντιασφαλιστικός νόμος του ΠΑΣΟΚ (3029/02). Ενώ προέβλεπε την χρηματοδότηση του ΙΚΑ με ποσά που είναι ίσα με το 1% του Α.Ε.Π για κάθε χρονιά , η οφειλή του κράτους είναι 3,38 δις ευρώ αλλά στον προϋπολογισμό είναι 1,9 δις. ευρώ . Συνολικά τα χρέη του δημοσίου προς το ΙΚΑ ανέρχονται σε 8,7 δις ευρώ. Συνολικά οι κρατικές οφειλές προς τα ταμεία ανέρχονται στα 11,5 δις για το 2008 ενώ κατ' άλλες πλευρές που συμπεριλαμβάνουν μέσα σ' αυτές τις οφειλές και τις δαπάνες για τους κλάδους υγείας φτάνει στο ποσό των 16 δις ευρώ. Ακόμα πρέπει να υπολογίσουμε την εισφοροδιαφυγή του κεφαλαίου που είναι τεράστια και την ανασφάλιστη εργασία των μεταναστών και των ελαστικών μορφών απασχόλησης.
Νόμοι που έρχονται ο ένας μετά τον άλλο (1902/90, 1976/91, 2084/92 , 3029/02) , ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του '90 ως το 2002 που έχουμε την τελευταία αντιασφαλιστική παρέμβαση ΠΑΣΟΚ (νόμος Ρέππα) , προωθούν σταδιακά την οριστική ξεθεμελίωση ο,τιδήποτε απόμεινε από μιαν άλλη εποχή. σύνταξη θα υπολογίζεται σταδιακά από το 2008 στο 70 % του μέσου όρου των μισθών της τελευταίας πενταετίας ,η 35ετία καταργήθηκε ως καταληκτικό όριο συνταξιοδότησης και εξαρτήθηκε από συγκεκριμένο όριο ηλικίας τα 58 χρόνια. Οι επικουρικές συντάξεις δεν μπορούν να ξεπερνούν το 20% της κύριας σύνταξης. Το χειρότερο απ' όλα οι ασφαλισμένοι διαιρέθηκαν σε τρεις κατηγορίες και ανάλογα τους αφαιρέθηκαν συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Η τακτική της σταδιακής επίθεσης κάνει πιο εύκολη την επιβολή αντιασφαλιστικών μέτρων και δεν επιτρέπει την συνολικοποίηση των αντιστάσεων. Ιδιαίτερα επικίνδυνη για την επέλαση της αντιασφαλιστικής επίθεσης είναι η διχαστική πρακτική του διαχωρισμού των ασφαλισμένων σε νέους και παλιούς ώστε οι ασφαλισμένοι να μην έχουν ενότητα συμφερόντων.
Κλείνοντας θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το ασφαλιστικό είναι και θα είναι όσο παραμένει ανοιχτό η μητέρα των μαχών. Τη μάχη αυτή θα πρέπει να τη δώσει ο κόσμος της εργασίας απ' τη σκοπιά των συμφερόντων του , χωρίς αυταπάτες ότι υπάρχει κοινότητα συμφερόντων ανάμεσα σε εργαζόμενους και εργοδότες που καλλιεργεί η λογική του κοινωνικού εταιρισμού. Πολύ περισσότερο χωρίς την ιδιαίτερα επικίνδυνη αυταπάτη ότι μέσα από κοινωνικούς διαλόγους μπορούν να προκύψουν λύσεις κοινά συμφέρουσες και στις δυο πλευρές. Οι κοινωνικοί διάλογοι γίνονται για να κατοχυρωθούν τα συμφέροντα των εργοδοτών οι εργαζόμενοι νικούν όταν αυτό το καταφέρνουν, μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες.
ΧΡ. ΡΕΠΠΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου