Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου 2010

Τα προγράμματα δανεισμού του ΔΝΤ: Λύκος με την προβιά του αρνιού

Τα προγράμματα δανεισμού του ΔΝΤ: Λύκος με την προβιά του αρνιού


ειδήσεις|Bretton Woods Project|4 August 2010|update 68|url
print|email |bookmark


Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα Αγγλικά στις 20 Νοεμβρίου του 2009, και μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε στα Ελληνικά τον Αύγουστος του 2010.

http://www.brettonwoodsproject.org/art.shtml?x=566458

--------------------------------------------------------------------------------

Η συζήτηση για της προϋποθέσεις δανειοδότησης από το ΔΝΤ αναθερμαίνεται με την λήψη καινούργιων δεδομένων για προγράμματα του: η οικονομική αναταραχή συνεχίζεται στις χώρες όπως η Λετονία και η Ουκρανία, οι οποίες αντιμετωπίζουν αυστηρές απαιτήσεις από το ΔΝΤ.

Ενώ το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι ξεκαθαρίζει την φήμη του για την αυστηρότητα των προγραμμάτων του κατά την διάρκεια του τελευταίου έτους, μια μελέτη του Οκτωβρίου 2010, από το Κέντρο Οικονομικής και Πολιτικής Έρευνας (Center for Economic and Policy Research, CEPR) με έδρα την ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι 31 από 41 πρόσφατες συμφωνίες του ΔΝΤ απαιτούν «μακροοικονομικές προκυκλικές» πολιτικές – δηλαδή περιοριστικές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές που μειώνουν την ζήτηση σε περιόδους ύφεσης, η οποία θα ωθήσει τις χώρες αυτές ακόμη πιο βαθιά στην ύφεση.

Το ΔΝΤ υπερασπίστηκε τα προγράμματά του, υποστηρίζοντας ότι έχει ασκήσει «αντικυκλική πολιτική». Ένα στέλεχος του ΔΝΤ, ο James Roaf, υποστήριξε ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα αφέθηκαν να επεκταθούν σε 14 από τις 15 χώρες που εξετάστηκαν σε μια μελέτη του ΔΝΤ το Σεπτέμβριο 2010, και ότι ο λόγος για την αρχική υπερβολικά περιοριστική μακροοικονομική πολιτική του ΔΝΤ ήταν ότι η πρόβλεψη της ανάπτυξης για πολλές δανειοδοτούμενες χώρες ήταν υπερβολικά αισιόδοξη.

Το CEPR εξέδωσε μια γρήγορη απάντηση, με το επιχείρημα ότι ο ορισμός του ΔΝΤ όσον αφορά την αντικυκλική δημοσιονομική πολιτική, ο οποίος περιορίζεται σε διογκωμένα δημοσιονομικά ελλείμματα, είναι πάρα πολύ στενός καθώς αγνοεί τις επιπτώσεις των αυτόματων σταθεροποιητών - των κρατικών δαπανών, όπως η στήριξη του εισοδήματος και τα επιδόματα ανεργίας τα οποία αυτόματα αυξάνονται κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης.
Επιπλέον, η μελέτη του ΔΝΤ εξετάζει μόνο τη δημοσιονομική πολιτική, και δεν αναφέρεται στη νομισματική πολιτική, η οποία, όπως υποστηρίζει το CEPR, έχει προκυκλικό χαρακτήρα σε πολλές χώρες χαμηλού εισοδήματος, και μπορεί να είναι εξίσου επιβλαβής όσο και ο δημοσιονομικός περιορισμός.

Η οικονομική λογική του ΔΝΤ για την επιδίωξη πιο αυστηρών πολιτικών σε χώρες με χαμηλό εισόδημα, ενώ παράλληλα να υποστηρίζει ευπρόσδεκτα επεκτατικές πολιτικές για τις πλούσιες χώρες, βασίζεται στο ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετωπίζουν πολύ πιο δεσμευτικούς συναλλαγματικούς περιορισμούς. Η υπερβολική ζήτηση κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του ελλείμματος των τρεχουσών συναλλαγών, προωθώντας κυρίως τις εισαγωγές, με αποτέλεσμα μια σύντομη πτώση στα συναλλαγματικά αποθέματα. Ωστόσο, όπως επισημαίνεται από μια ανακοίνωση πολιτικής του G24 στις αρχές του τρέχοντος έτους (βλ. Update 66) 30 χώρες με χαμηλά εισοδήματα μπορούσαν να έχουν επαρκή συναλλαγματικά αποθέματα για τη χρηματοδότηση μιας δημοσιονομικής ανάπτυξης, ενώ μόνο 3 χώρες είχαν δεχτεί συμβουλές να δαπανήσουν περισσότερα για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Το CEPR υποστηρίζει ότι ο σκοπός του δανεισμού του ΔΝΤ κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας ύφεσης θα πρέπει να είναι να παράσχει επαρκή αποθέματα, ώστε οι δανειζόμενες χώρες να μπορούν και αυτές να συνεχίσουν την επεκτατική μακροοικονομική πολιτική που οι χώρες υψηλού εισοδήματος είναι σε θέση να συνεχίσουν, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η απώλεια των θέσεων εργασίας και της παραγωγής, καθώς και των μακροχρόνιων βλαβών που μπορεί να προκύψουν από τις περικοπές των δαπανών στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης.

Ακόμη και σε χώρες που έχουν δημοσιονομικά ελλείμματα ή ελλείμματα στις τρέχουσες συναλλαγές που δεν είναι βιώσιμες «θα πρέπει να υπάρχει μια ισχυρή στροφή για υπομονή μέχρι η παγκόσμια ύφεση να έχει περάσει, πριν επιχειρήσει να μειώσει αυτά τα ελλείμματα.» Σε χώρες όπου το βάρος του χρέους δεν είναι βιώσιμο, υπάρχει ένα επιχείρημα για «περισσότερη και ταχύτερη παραγραφή του χρέους στο εγγύς μέλλον, αντί να προσπαθούν να βελτιώσουν την δημοσιονομική ισορροπία, ενώ η οικονομία συντρίβεται."

Είναι ανησυχητικό ότι, σε μια ξεχωριστή μελέτη του ΔΝΤ σχετικά με τις προϋποθέσεις για τις χώρες με χαμηλό εισόδημα, οι προβλέψεις των προγραμμάτων για το 2010 προβλέπουν περικοπές των δημοσιονομικών δαπανών σε επίπεδα κοντά ή χαμηλότερα από αυτά που ήταν πριν από την εποχή της κρίσης. Αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με τις «στρατηγικές εξόδου» που οι πλούσιες χώρες θα ακολουθήσουν, όπου τα ελλείμματα δεν προβλέπονται να μειωθούν έως τις αρχές του επόμενου έτους, ώστε να μην θέσουν σε κίνδυνο την ανάκαμψη.

Η Δύσβατη Πορεία της Ανατολικής Ευρώπης
Στην Ουκρανία, το ΔΝΤ έχει εισέλθει σε μια διαμάχη εσωτερικής πολιτικής μεταξύ της πρωθυπουργού Γιούλια Τιμοσένκο και του προέδρου Βίκτωρ Γιουσένκο για την αύξηση του κατώτατου μισθού (βλ. Update 67). Ο Γιουσένκο υπέγραψε ένα νόμο που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο, αλλά ήταν σε αντίθεση με την Τιμοσένκο, παρόλο που το ΔΝΤ είχε ζητήσει να ασκήσει βέτο στο νομοσχέδιο. Το ΔΝΤ ανέστειλε αμέσως την τέταρτη δόση του δανείου των 16,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το πρόγραμμα Stand By και η πρωθυπουργός ζητεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο να ανατρέψει το νόμο.

Ο Ρόμαν Kravchyk, της Ομοσπονδίας των Συνδικάτων της Ουκρανίας αναφέρει ότι «με τον ελάχιστο μηνιαίο μισθό του Οκτωβρίου προ φόρων στα € 52, η απαίτηση του Δ.Ν.Τ να ακυρώσει τον νόμο του ελάχιστου μισθού είναι απαράδεκτη. Υψηλός πληθωρισμός και υποτίμηση του τοπικού νομίσματος έχουν ήδη ωθήσει μεγάλο αριθμό των εργαζομένων και των συνταξιούχων κάτω από το όριο της φτώχειας». Ο Kravchyk υποστηρίζει ότι «υπάρχουν αρκετοί πόροι στο εσωτερικό της Ουκρανίας για την αύξηση των μισθών και για να λάβει η χώρα άλλα αντικυκλικά μέτρα, αλλά το κύριο πρόβλημα είναι η άνιση κατανομή του πλούτου που παράγεται, η διαφθορά και το αδύναμο σύστημα φορολογίας, το οποίο επιτρέπει την φοροδιαφυγή και τη μεταφορά χρηματικών ποσών σε φορολογικούς παραδείσους".

Στη Λετονία, όπου η οικονομία παρουσίασε μια ετήσια πτώση 18,4 %, το Κοινοβούλιο συμφώνησε στις απαιτήσεις του ΔΝΤ και της ΕΕ, και έδωσε προκαταρκτική έγκριση για έναν προϋπολογισμό του 2010 με 1 δισ. δολ. σε περικοπές των δαπανών και αύξησης των εσόδων (βλέπε Update 67). Αναμένεται ότι οι περικοπές των δαπανών θα έχουν ως αποτέλεσμα κλείσιμο σχολείων και νοσοκομείων και η κυβέρνηση έχει επίσης δεσμευθεί να μειώσει τα επιδόματα μητρότητας, τους μισθούς και τις συντάξεις και να αυξήσει τους φόρους. Η κυβέρνηση της Λετονίας, το ΔΝΤ και η ΕΕ έχουν κρατήσει σταθερή την ισοτιμία του νομίσματος της Λετονίας, με αποτέλεσμα η οικονομική συρρίκνωση να είναι ο μόνος τρόπος για τη μείωση του ελλείμματος της χώρας. Οι σχολιαστές συγκρίνουν την πολιτική του ΔΝΤ στην Λετονία με εκείνη που ακολουθήθηκε στην Αργεντινή πριν από τη χρηματοοικονομική κρίση το 2002.

Η Ρουμανία είναι υπό την πίεση του ΔΝΤ να περάσει μια σειρά νόμων, συμπεριλαμβανομένων και περικοπών των δαπανών, και τις εχθρικές προς τους εργαζόμενους μεταρρυθμίσεις που ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια περισσότερων από 100.000 θέσεων εργασίας στο Δημόσιο σε σύντομο χρονικό διάστημα, μεταξύ των προεδρικών εκλογών, που έχουν προγραμματιστεί για τις 6 Δεκεμβρίου και την προθεσμία του Δ.Ν.Τ στις 10 Δεκεμβρίου. Το Ταμείο έχει καθυστερήσει την πρόσβαση της Ρουμανίας στα χρήματά μετά τη κατάρρευση της ρουμανικής κυβέρνησης συνασπισμού στα μέσα του Οκτωβρίου, μετά από την αποτυχία της να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης. Η πολιτική κρίση ξέσπασε ημέρες μετά την ημερομηνία όπου 800.000 εργαζόμενοι που άρχισαν να απεργούν εναντίον του πακέτου λιτότητας που ζήτησε το Δ.Ν.Τ

Σχεδόν ένα χρόνο μετά την εκταμίευση της πρώτης δόσης αξίας 827 εκατομμυρίων δολαρίων του δανείου συνολικής αξίας 2.2 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Ισλανδία, το ΔΝΤ συμφώνησε στα τέλη Οκτωβρίου να απελευθερώσει ακόμη 167.5 εκατομμύρια δολάρια προς τη χώρα (βλ. Update 67), αφού το κοινοβούλιο συμφώνησε να εγγυηθεί 3.5 δισεκατομμύρια δολάρια για αποζημιώσεις από την κατάρρευση της Ισλανδικής τράπεζας στους Βρετανούς και Ολλανδούς καταθέτες. Οι κριτικοί είπαν ότι το πρόγραμμα εξόφλησης θα εξανάγκαζε την Ισλανδία να πραγματοποιήσει πληρωμές που δεν έχει την πολυτέλεια να κάνει, και τον Σεπτέμβριο, ο υπουργός Υγείας Ogmundur Jonasson παραιτήθηκε λόγω των περικοπών του προϋπολογισμού.

Δεν υπάρχουν σχόλια: