Λ.Βατικιώτης , Νέφος λιτότητας και φτώχειας καλύπτει την Ευρώπη (Επίκαιρα, 20-26/6/2010)

Νέφος λιτότητας και φτώχειας καλύπτει την Ευρώπη (Επίκαιρα, 20-26/6/2010)


Δημοσιεύθηκε από leonidasvatikiotis στο 26/05/2010

Το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του κράτους πρόνοιας της Ευρώπης και των κοινωνικών κατακτήσεων που σφράγισαν την ευημερία της μεταπολεμικής περιόδου βάζουν οι πολιτικές ηγεσίες των κρατών μελών της ευρωζώνης. Μετά τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση Παπανδρέου, που είναι και τα σκληρότερα απ’ όσα εξαγγέλθηκαν σε όλη την Ευρώπη, μία – μία οι κυβερνήσεις της ΕΕ προχώρησαν την εβδομάδα που πέρασε σε άγριες περικοπές.
Την αρχή έκανε η κυβέρνηση της Ισπανίας που ανακοίνωσε την μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων κατά 5%, το «πάγωμα» των μισθών και των συντάξεων για τον επόμενο χρόνο και την κατάργηση ενός επιδόματος ύψους 2.500 ευρώ, που έπαιρναν οι οικογένειες με την γέννηση κάθε παιδιού. Πρόκειται για μέτρο που εισήχθηκε το 2007 για να αντιμετωπιστεί η υπογεννητικότητα, καθώς η Ισπανία έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων στην Ευρώπη. Επίσης ανακοινώθηκε η μείωση των προγραμματισμένων δημόσιων επενδύσεων κατά 6 δισ. ευρώ, περικοπή επιχορηγήσεων προς τις τοπικές και περιφερειακές κυβερνήσεις κατά 1,2 δισ. και συρρίκνωση της διεθνούς αναπτυξιακής βοήθειας κατά 600 εκ. ευρώ. Για να χρυσώσει το χάπι, ο πρωθυπουργός, Χοσέ Λουίς Ροντρίγκες Θαπατέρο, ανακοίνωσε επίσης την μείωση των μισθών των υπουργών κατά 15%. Στόχος των μέτρων λιτότητας είναι η εξοικονόμηση 15 δισ. που θα συμβάλει στη μείωση του ελλείμματος το 2011 στο 6%, από 11,2% του ΑΕΠ που ήταν το 2009.
Στην Πορτογαλία τα μέτρα λιτότητας που ανακοινώθηκαν την επομένη των δηλώσεων του Θαπατέρο περιλαμβάνουν πάγωμα των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων για τέσσερα χρόνια (2010-2013), αύξηση του ΦΠΑ κατά μία μονάδα (που θα φθάσει το 6%, 13% και 21%) και ματαίωση μεγαλόπνοων επενδυτικών σχεδίων ύψους 1,2 δισ. ευρώ. Η μέθοδος της δραστικής περικοπής των δημοσίων δαπανών επιλέχτηκε και στην Ιταλία. Μεγαλύτερο θύμα της η προγραμματισμένη κατασκευή μιας γέφυρας που θα συνέδεε την ηπειρωτική χώρα με τη Σικελία, αρχικού προϋπολογισμού 6,1 δισ. ευρώ. Στη Γαλλία τα μέτρα της κυβέρνησης Σαρκοζύ περιλαμβάνουν πάγωμα των κρατικών δαπανών στο ύψος του πληθωρισμού για την τριετία 2011-2013, εξαιρουμένων όμως των συντάξεων, νέο αντι-ασφαλιστικό και μέτρα άμεσης απόδοσης όπως το σβήσιμο του φωτισμού κατά τις νυχτερινές ώρες στους δημόσιους δρόμους. Στην Ιρλανδία οι περικοπές ήταν πιο άγριες (χωρίς και πάλι να φθάνουν την βαρβαρότητα των ελληνικών) περιλαμβάνοντας μειώσεις στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων που ξεκινούν από 5% και στα επιδόματα παιδιών. Στη Γερμανία προωθείται το πάγωμα των συντάξεων και η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 έτη. Στην Αγγλία, τέλος, η κυβέρνηση των Εργατικών προχώρησε στην μείωση των επιδοτήσεων προς τα πανεπιστήμια, ενώ η ανακοίνωση από τη νέα κυβέρνηση συμμαχίας μεταξύ Συντηρητικών και Φιλελεύθερων ότι θα μειωθούν οι μισθοί των υπουργών κατά 5% θεωρήθηκε προάγγελος άγριων περικοπών, που θα εξαγγελθούν από μέρα σε μέρα. Κι εδώ η αρχή αναμένεται να γίνει με τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.
Η ομοβροντία μέτρων λιτότητας που ανακοινώνεται από την μια άκρη της Ευρώπης ως την άλλη απειλεί να προκαλέσει ένα νέο κύμα ύφεσης, επιβεβαιώνοντας τους χειρότερους φόβους για διπλή ύφεση (double dip) – σενάριο που θέλει την πρόσφατη, αναιμική ανάκαμψη να αποτελεί σύντομη παρένθεση η οποία να κλείνει με τον τερματισμό των προγραμμάτων δημοσιονομικής στήριξης. Οι δύο χώρες, εξέχοντα μέλη του Club Med που πήραν τη σκυτάλη των περικοπών από την κυβέρνηση Παπανδρέου μόλις πρόσφατα εξήλθαν της ύφεσης. Η Πορτογαλία, ειδικότερα, είδε το ΑΕΠ της αυξάνει κατά 1,7% το πρώτο τρίμηνο του έτους, σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό τρίμηνο, όταν οι ρυθμοί ανάπτυξης της ΕΕ για την ίδια περίοδο ήταν μόλις 0,3%. Οι προβλέψεις δε για τη φετινή χρονιά ήταν, έως πρόσφατα, 0,7%, όταν πέρυσι η οικονομία είχε συρρικνωθεί κατά 2,7%. Ο ίδιος κίνδυνος διαγράφεται και για την Ισπανία. Την ίδια μέρα που ο Θαπατέρο ανακοίνωνε τα μέτρα λιτότητας (υπό τις επευφημίες της δεξιάς αντιπολίτευσης του Λαϊκού Κόμματος και με μοναδική κριτική του ηγέτη του Μαριάνο Ραχόι ότι τα μέτρα έπρεπε να είχαν ληφθεί νωρίτερα), η στατιστική υπηρεσία της Ισπανίας γνωστοποιούσε ότι έστω και με ρυθμό μεγέθυνσης της τάξης του 0,1% (εντός του ορίου του στατιστικού σφάλματος) που καταγράφηκε το πρώτο τρίμηνο, η χώρα του Θερβάντες εξέρχεται της ύφεσης που διήρκεσε δύο ολόκληρα χρόνια! Ο οριακός χαρακτήρας των παραπάνω κερδών καθιστά σχεδόν σίγουρο ότι στο νέο περιβάλλον ύφεσης που εγκαινίασαν οι περικοπές, τα κέρδη αυτά δεν πρόκειται να επαναληφθούν. Η μείωση των δημοσίων επενδύσεων θα στερήσει την «πραγματική» οικονομία από πολύτιμες εισροές που διαχέονταν στη συνέχεια σε όλο το οικονομικό κύκλωμα. Κατά συνέπεια οι υφεσιακές τάσεις θα ενδυναμωθούν με αρνητικές συνέπειες για την απασχόληση και τα εισοδήματα. Η δραματική αύξηση της ανεργίας στην Ελλάδα που πρώτη άνοιξε αυτό τον δρόμο (της φωτιάς) είναι ενδεικτική. Από 9,1% τον Φεβρουάριο του 2009, μιλώντας πάντοτε για την επίσημη ανεργία που απέχει έτη φωτός από την πραγματική, εκτινάχθηκε στο 11,3% τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους και στο 12,1% τον Φεβρουάριο, ενώ οι προβλέψεις για φέτος του ΔΝΤ (που θα κάνει κι ό,τι περνάει από το χέρι του για να μην μείνουν στα χαρτιά) την ανεβάζουν στο 14,6%.
Δραματικά ωστόσο θα είναι τα αποτελέσματα και για την κατάσταση των φτωχότερων στρωμάτων που θα νιώσουν πιο έντονα τους κλυδωνισμούς των νέων μέτρων. Η Πορτογαλία ειδικότερα, μαζί με την Αγγλία, είναι ήδη η χώρα με τις μεγαλύτερες κοινωνικές ανισότητες και το πιο άνισα κατανεμημένο εισόδημα. Ο επίσημος κατώτατος μισθός ανέρχεται σε 475 ευρώ, με ένα επίπεδο τιμών συγκρίσιμο του μέσου ευρωπαϊκού. Οι αυξήσεις στις τιμές που θα προκαλέσει η άνοδος των (εξ ορισμού αντιλαϊκών) έμμεσων φόρων θα επιδεινώσει την ήδη δεινή θέση εκατομμυρίων εργαζομένων, συνταξιούχων και νέων.
Το χειρότερο δε είναι πως τα παραπάνω μέτρα, που λήφθηκαν κατόπιν της παρότρυνσης της συνόδου κορυφής και του συμβουλίου υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης με την απόφαση της 9ης Μαΐου, δεν είναι και τα τελευταία. Η ύφεση θα απομακρύνει όλο και περισσότερο την υλοποίηση των ονομαστικών στόχων μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος, μετατρέποντας σε θέμα χρόνου την ανακοίνωση νέων ακόμη πιο αντιλαϊκών και βάρβαρων μέτρων. Κι εδώ το «πειραματόζωο Ελλάδα» προαναγγέλλει όσα θα συμβούν, με την κάθετη πτώση που υπερέβη το 20%, των πωλήσεων βενζίνης για παράδειγμα τον μήνα Απρίλιο, να καθιστά αβέβαια όχι μόνο τα αναμενόμενα κέρδη του δημοσίου από τον αυξημένο ειδικό φόρο κατανάλωσης, αλλά ακόμη και τα προηγούμενα κέρδη! Και η Ρουμανία υπογραμμίζει το ίδιο συμπέρασμα, με την κυβέρνηση του Τραϊάν Μπασέσκου να αναγγέλλει νέες μειώσεις μισθών στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, επικαλούμενη την αδυναμία υλοποίησης των στόχων και υπό την δαμόκλεια σπάθη του ΔΝΤ, που απειλεί ότι αν δεν εφαρμοστούν νέα μέτρα δεν θα δώσει τις επόμενες δόσεις του (συμφωνηθέντος!) δανείου.
Στο τέλος δε αυτής της (μόνο φαινομενικά) σισύφειας διαδικασίας αν κάτι μένει είναι μια ιστορικών διαστάσεων και χωρίς προηγούμενο για ειρηνικές περιόδους αναδιανομή εισοδήματος και κοινωνικού πλούτου. Επίσης η ταχεία απαξίωση των πολιτικών ηγεσιών που ειδικά σε Ισπανία, Πορτογαλία κι Ελλάδα εκλέχτηκαν για να εφαρμόσουν φιλολαϊκή πολιτική και αντί γι’ αυτής τα κυβερνώντα σοσιαλιστικά κόμματα μετατρέπονται σε νεκροθάφτες του κράτους πρόνοιας. Η πολιτική κρίση θα βαθύνει επίσης απότομα κι από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που λήφθηκε την προηγούμενη Τετάρτη, βάση της οποίας ο έλεγχος της ΕΕ θα επεκταθεί ακόμη και στην κατάρτιση των προϋπολογισμών των κρατών – μελών με μοναδικό στόχο να εφαρμόζεται μέχρι κεραίας η κατεύθυνση δημοσιονομικής πειθαρχίας… και κοινωνικής ισοπέδωσης.